Delphi XE (RAD Studio XE) raflarda yerini aldı.64 bit derleyiciler hariç, hemen hemen her başlıkta eksiksiz bir ürün çıkartılmış.
erleyici : En büyük değişim, delphi derleyicisinin ANSI C++ derleyicisi ile çok daha uyumlu hale getirilmiş olmasında görülmektedir. Yeni nesil işlemciler (SSE4.x, AMD 3DNow vs.) için uyumluluk ve artırılmış performanstan bahsedebiliriz. Derleme işlemi artık arkaplanda bir thread tarafından yapılabiliyor. (Çok büyük projelerde, saatler süren derlemeleriniz varsa, işe yarar bir özellik şüphesiz)
Geliştime Ortamı : Artık Delphi geliştiricileri Visual Studio 2008 / 2010 veya MonoDevelop içinden geliştirme yapabilecekler. (Radikal bir değişiklik olmakla birlikte kimin bu şekilde kullanacağını da merak ediyorum. Çok değil, birkaç sene önce IDE savaşlarından bahsedenler şimdi en güçlü silahlarını almadan savaş meydanına mı çıkıyor?) Birde beklendiği üzere, Win32 SDK, Windows 7 API ve .NET 4.0 da tam desteklenmektedir.
Dilde Yapılan Yenilikler : Kişisel olarak en çok beğendiğim özellik, Exit derken artık opsiyonel olarak Result değerini de set edebiliyoruz. (C# taki return false, return 3 vb. kullanım gibi) Bunların dışında, RegEx (Regular Expression) library kullanımı artık – çok geç kalınmıl olsa da- mümkün. Dosyalama ve I/O işlemlerini yapmak için kullanılan eski tarz fonksiyon bazlı yapı artık OOP çatısına kavuşturulmuş. Yine C++ uyumlu object sınıfının ToString metodları, Unicode destekleri ve TStringBuilder gibi (yine C# tan aşina) sınıflar gelmiş (DateTime tipi ve DateUtils uniti geliştirilmiş mesela)
Kod Yönetimi : Tanıtımlarda ve ürün reklamlarında üstüne basa basa vurguladıkları Subversion Integration (versiyon, kodda yapılan değişiklikler ve geçmiş kontrolü) gelmiş. (Bir çok üründe ezelden beridir var olan bir özellik. Kaldı ki, 10 yıl önceki Delphi 7 Team Edition bile buna yakın özellikler sunuyordu zaten) Kod düzenleyici (Kod Formatlayıcı) , Refactoring (değişken rename vb. işlemler) gibi araçlar daha da desteklenmiş.
Modelleme : Son zamanlarda yazılım mühendisliğinin moda kavramlarından olan Modelling de unutulmamış. Nesne yapısı hiyerarşisinin gösteriminden, durum grafiklerine, komponent diyagramlarından, kod dökümanı oluşturmaya kadar aklınıza ne geliyorsa fazlası var, eksiği yok deyip geçeyim.
Test : Yine zorla her programa dayatılan Unit Testing den sonunda Delphi de nasibini almış. DUnit gibi süper bir unitimiz var artık.
Veritabanı : Sanırım her bir yeni versiyon için en çok ter döktükleri yer burası. BDE den ADO ya, dbExpress ten dbGO ya, önce tonla farklımetodoloji icat edersen sonunda geleceğin nokta budur. Özetle, adı geçen tüm veritabanı erişim ve sunum teknolojilerinin tamamı güncellenmiş. BDE (Borland Database Engine) hala güncel olduğunu görünce nostalji etkisinden gözlerim yaşardı desem yalan olmaz. Ürünle birlikte Interbase 20 kullanıcılı Developer Edition ücretsiz gelmekte (Yine ilgililere – varsa – duyurulur)
Yeni Teknolojiler : Cloud (Bulut) desteği de unutulmamış. Amazon EC2 ile patlayan, Microsoftun her zamanki gibi ışığı görüp çakmasını çıkartıp bende varım dediği (Azure) tam olarak desteklenmiş (Google Cloud neden desteklenmemiş acaba.)
Komponentler : Delphiyi delphi yapan VCL ler, 3rd party componentler… Burada önce hakkını verelim, son derece seçkin component setleri hazır olarak gelmekte. Indy, Raize, IP-Works, TeeChart, Nevrona Rave, Installaware gibi çok seçkin componentler hazır. DevExpress gibi UI alanında bestseller bir ürünün hala yüklü gelmemesi ise bence büyük hata. (Üstelik Delphi kökenli DevExpress cileri böylesine küstürmek te büyük başarı)
Web : Yine Delphi tarafından sayısız deneme yanılma yapılan bir diğer konu. Atozed firmasının Intraweb komponentleri XE ile birlikte de geliyor. VCL olarak kullanmak için ideal bir set. Indy bileşenleri de eksiksiz, güçlü, open source bir alternatif. WebSnap kullananlar için Server Side VBScript JavaScript desteği eklenmiş.
Yeni eklenen komponentlere (VCL) gelince; etkileyici Gesture designer gelmiş. dokunmatik ya da etkileşimli uygulama yazanlar bunu çok sevecekler. TTouchKeyboard (Sanal Ekran Klavyesi) de yeterince başarılı. Görsel olarak çok futuristik olmasa da, kullanımı kolay ve fazlasıyla iş görüyor.
(Web geliştirme konusunda Delphi Prism / RadPHP XE ilgili (ve iddialı) olduğundan WEB tabanlı projeleri bu ürünlerle değerlendirmek daha sağlıklı bir yaklaşım olur)